جستجو و شناسایی لاین های اعاده کننده باروری و نگهدارنده نر عقیمی سیتوپلاسمی در گیاه برنج ‏‎(oryza satival l)‎‏

به منظور شناسایی لاین های اعاده کننده باروری و نگهدارنده نر عقیمی سیتوپلاسمی، 38 لاین مختلف برنج مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابتدا در سال 1379 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مازندران، این 38 لاین با 4 لاین نر عقیم سیتوپلاسمی ندا ‏‎a‎‏ ، خزر a‎‏، ‏‎ir68897a‎‏ و ‏‎ir62829a‎‏ تلاقی داده شد که در مجموع 52 هیبرید بدسه آمد، سپس در سال 1380 باروری دانه گرده و خوشه هیبریدهای حاصله، مورد ارزیابی قرار گرفت. والدین پدری هیبریدهایی که بالای 60%، بین 60-30% ، 30-1% و کمتر از 1% باروری دانه گرده و بالای 80% ، بین 80-30% ، بین 30-1/0% و .% باروری خوشه را نشان دادند، بترتیب بعنوان اعاده کننده باروی (‎r‎‏ لاین) ،اعاده کننده نسبی (‏‎pr‎‏ لاین)، نگهدارنده نسبی (‏‎pm‎‏ لاین) و نگهدارنده نر عقیمی سیتوپلاسمی (‏‎b‎‏ لاین) شناسایی گردیدند. آزمایش باروری دانه گرده ثابت کرد که لاین های آمل 1، آمل 2 ‏‎ir65 , ir36, ir28, ir24‎‏ ‏‎ir6203r‎‏ و ‏‎ir60966r‎‏ برای سیتوپلاسم نر عقیم ندا a‎‏ و لاین های ‏‎ir6203r, ir56‎‏ برای سیتوپلاسم نر عقیم ‏‎ir68897a‎‏ ،اعاده کننده باروری می باشند. در آزمون باروری خوشه، فقط دو لاین ‏‎ir24‎‏ و ‏‎ir60966r‎‏ باروری بالای خوشه (80% به بالا) را نشان دادند و از اینرو بعنوان لاین اعاده کننده باروری برای لاین نر عقیم ندا a‎‏ شناخته شدند. بنابراین در صورتی که این لاین های اعاد کننده با لاین نر عقیم مربطوه تلاقی یابند، قادر به تجدید باروری آن می باشند. در آزمایش باروری دانه گرده، لاین شصتک محمدی برای لاین نر عقیم خزر a‎‏ ، لاین های ‏‎ir67411-164-2-3-3-2‎‏ ، 7911 کیفی‎ir97039-115-3-1‎‏ و usen‎‏ برای لاین نر عقیم ندا a‎‏، لاین های ‏‎usen‎‏ و نعمت ‏‎b‎‏ لاین برای لاین نر عقیم ‏‎ir68897a‎‏ و لاین های آمل 3 ‏‎b‎‏ و نعمت ‏‎b‎‏ برای لاین نر عقیم ‏‎ir62829a‎‏ نگهدارنده نر عقیمی سیتوپلاسمی تشخیص داده شدند. ولی در آزمایش باروری خوشه، لاین های 7911 کیفی، ‏‎usen, ir97039 - 115-3-1‎‏ نگهدارنده نر عقیمی سیتوپلاسمی برای لاین نر عقیم ندا a‎‏ و لاین های ‏‎usen, ir67017- 180-2-1-2‎‏ و نعمت لاین ‏‎‎‏ ‏‎b‎‏ لاین، نگهدارنده نر عقیمی برای لاین نر عقیم ‏‎ir68897a‎‏ تشخیص داده شدند، در حالی که برای دو لاین نر عقیم خزر ‏‎a‎‏ و ‏‎ir62829a‎‏ لاین نگهدارنده ای شناسایی نشد. بنابراین ماهیت ژنتیکی این لاین های نگهدارنده طوری است که می توان در یک برنامه تلاقی برگشتی (یا بوسیله امتزاج پورتوپلاست) اقدام به تعویض سیتوپلاسم آنها و در نتیجه آنها را از ‏‎b‎‏ لاین تبدیل به a‎‏ لاین (نر عقیم سیتوپلاسمی) نمود.